Regio Drechtsteden leidt inwoners op voor baan in energietransitie

De Zuid-Hollandse Drechtsteden maken vaart met de uitvoering van de energietransitie. Krapte op de arbeidsmarkt is daarbij ook in deze regio een knelpunt. ‘Maar in plaats van dat als probleem te zien, wil de regio dit juist omzetten in een kans’, zegt Ingrid van Zimmeren, opgavemanager Human capital & arbeidsmarkt in de Drechtsteden. ‘Want tegelijkertijd staan in deze zelfde regio meer dan twintigduizend mensen aan de kant op de arbeidsmarkt. Omdat ze geen diploma’s hebben, nieuwkomer zijn of alleenstaande moeder met jongere kinderen. Of omdat ze om andere redenen kwetsbaar zijn.’ RES-regio Drechtsteden vroeg Ingrid vorig jaar om een aanpak te ontwikkelen, waarin deze mensen de kans krijgen een baan te vinden in de energietransitie. ‘Alleen maar praten over oplopende personeelstekorten is niet erg vruchtbaar’, zegt Ingrid. ‘De Drechtsteden willen er concreet iets aan doen, en tegelijkertijd mensen die moeilijk werk vinden, perspectief bieden. Zo draagt de energietransitie ook bij aan de regionale economie en aan verbetering van welzijn en welvaart.’

Kies een planbare maatregel

De ketenaanpak die Ingrid in samenwerking met de regio opstelde, klinkt logisch en praktisch. ‘We gaan uit van een concrete, planbare maatregel, in ons geval in de warmtetransitie’, zegt zij. ‘Ons vertrekpunt is de SAH-subsidie die aan vier woningcorporaties in de Drechtsteden is toegekend. SAH staat voor Stimuleringsregeling aardgasvrije huurwoningen. Met behulp van die subsidie kan de regio de komende jaren zo’n zesduizend corporatiewoningen aansluiten op een warmtenet, dat warmtebedrijf HVC aanlegt in de Drechtsteden. Daar moet veel werk voor worden verricht. Behalve dat het warmtenet moet worden aangelegd, moeten huizen een andere installatie, isolatie, ventilatie en een inductiekookplaat krijgen. Bij alle woningen moeten we de gasaansluiting verwijderen en de verbinding met het warmtenet juist leggen.’

Breng werkzaamheden in beeld

De regio heeft al die werkzaamheden in kaart gebracht, en gekeken welke instaptaken daar bij zitten. ‘Instaptaken zijn basistaken, waarin mensen zonder vooropleiding relatief makkelijk kunnen instromen’, aldus Ingrid. ‘Vervolgens hebben we de competenties en vaardigheden op een rij gezet die voor deze instaptaken nodig zijn. En leerwerktrajecten georganiseerd waarin we mensen zonder vooropleiding in zo’n tien weken klaarstomen voor deze taken.’ Daarbij kiezen de Drechtsteden voor een aanpak in de wijken waar de woningen van het gas gaan. ‘Het gaat om corporatiewoningen. Die staan vaak in wijken waar mensen minder kansrijk zijn of sociale problemen hebben. Aansluiting op het warmtenet betekent ongeveer een week werk in elke woning. Om de inwoners daarop voor te bereiden, komen we tóch al achter hun voordeur. Zo kunnen we heel laagdrempelig peilen of inwoners interesse hebben in een baan in de energietransitie in hun eigen buurt.’

Kom in gesprek achter de voordeur

Sinds een klein jaar brengt projectleider Dianne Dijkstra de aanpak in de praktijk in Sliedrecht. Daar worden in een centrumwijk stapsgewijs vijfhonderd sociale huurwoningen geïsoleerd en klaargemaakt voor aansluiting op het warmtenet. ‘Ik ben elke week twee dagen in de wijk om met de inwoners in gesprek te komen’, vertelt Dianne. ‘Dat doe ik in samenwerking met de aannemer en de wooncoach, die bij de inwoners langsgaan om te vertellen wat er gaat gebeuren in hun woning. Ik loop op straat, maar spreek mensen ook thuis, of in de huiskamer die we in de wijk hebben ingericht. Mensen die al enige tijd aan de kant staan, hebben vaak te maken met meerdere problemen. Het is belangrijk hen laagdrempelig en in hun eigen omgeving te benaderen.’

Daarnaast legt Dianne verbindingen tussen betrokken instanties, zoals de Sociale Dienst, het wijkteam, de gemeente en de corporaties. En ze zoekt contact met de betrokken aannemers en andere werkgevers die vacatures hebben, waarin mensen uit de wijk aan de slag zouden kunnen gaan. Zo stond het eerste jaar in Sliedrecht vooral in het teken van mensen leren kennen, verbinding zoeken en vertrouwen wekken. Zijn er intussen ook al concreet mensen aan het werk gekomen? ‘Dat kost natuurlijk tijd’, zegt Dianne. ‘Maar er zijn al wel mooie voorbeelden. Bijvoorbeeld de 26-jarige Mohamad. Hij kwam twee jaar geleden vanuit Syrië naar Nederland, kreeg een verblijfsvergunning en deed een inburgeringscursus. Hij wilde snel aan het werk, in een baan met toekomstperspectief. Maar hij wilde niet lang studeren. Via ons project heeft hij een opleiding gedaan bij de Beroepentuin, waarmee wij samenwerken. Zij leiden mensen in tien weken op voor basistaken in de energietransitie, bijvoorbeeld als warmtenet-isoleerder of zonnepanelenmonteur.’ Mohamad oriënteert zich nu op een baan als laadpaalmonteur bij een grote bouwonderneming. ‘Hij vertelt er enthousiast over in zijn omgeving. Dat werkt, want zijn broer wil de opleiding nu ook gaan doen.’

Vertrouwen winnen

Vanaf 2024 gaat ook de gemeente Dordrecht meedoen, in een nog veel groter project dan in Sliedrecht. Zo hopen de Drechtsteden dat deze aanpak zich zal uitbreiden, binnen de regio en daarbuiten. Wat zijn volgens Ingrid en Dianne de succesfactoren? ‘Vooral dat we achter de voordeur komen’, zegt Dianne. ‘Omdat we in de buurten en straten aanwezig zijn, worden we onderdeel van de sociale structuur in de wijk. We laten de inwoners merken dat we er voor hen zijn, en winnen zo hun vertrouwen.’ Alles begint met in gesprek komen, beaamt ook Ingrid. ‘Al pratend informeren we mensen over de werkzaamheden in hun wijk en in hun woning. Vervolgens laten we hen zien dat ze ook dingen zelf kunnen doen. We organiseren bijvoorbeeld kleine workshops om inwoners te leren een lekkende kraan te repareren. Van daaruit proberen we mensen die geen werk hebben, te stimuleren een korte opleiding te volgen en mee te doen in de energietransitie. Zo gaan we van informeren via activeren naar participeren.’

Ingrid en Dianne zijn enthousiast over de Drechtsteden-aanpak, die uiteraard breder toepasbaar is dan alleen bij het aardgasvrij maken van woningen. Ze willen graag hun ervaringen delen met andere regio’s en gemeenten. ‘Wie interesse heeft, is van harte welkom’, benadrukt Ingrid. ‘Wij hebben goud in handen. Ik geloof dat de energietransitie alleen kan slagen als we die combineren met sociale innovatie.’

Bron: Regionale Energie Strategie